Kızılötesi Işınlar ve Kullanım Alanları
Şu sıralar gittiğimiz her yerde temassız ateş ölçerler ile karşılaşıyoruz. Peki bu ateş ölçerler temas etmeden nasıl vücut sıcaklığımızı algılayabiliyor? Tabi ki kızılötesi ışınlar sayesinde. Sıcaklığı olan her şey kızıl ötesi ışın yayar. Bu ışınlar belirli sıcaklık aralıklarında belirli renklerde görünürler. Görünmekten kastımız tabi ki insan gözüyle değil. Çünkü kızıl ötesi ışınların dalgaları bütün elektromanyetik dalgaları bulunduran bir ölçek olan elektromanyetik spektrumda görünür bölgede bulunmamasıdır.
Ama elektromanyetik dalga spektrumundan önce elektromanyetik dalgaların kısaca ne olduğundan bahsedelim. Elektromanyetik dalgalar yüklü taneciklerin ivmeli hareketi ile oluşan dalgalardır. Elektromanyetik dalgalara örnek olarak kızılötesi, görünür ışık, mor ötesi, gama ve mikrodalgayı verebiliriz. Elektromanyetik dalga spektrumu ise tüm elektromanyetik dalgaların dalga boyları ve frekanslarına göre ifade edilen ölçüttür.
Kızılötesi ışınlar yakın, orta dalga, uzun dalga ve uzak olmak üzere dörde ayrılır. Yakın kızılötesi ışınlar 0,75-1,4 µm dalga boyları arasında yer alırken orta dalga 3-8 µm arasında, uzun dalga 8-15 µm arasında ve uzak kızılötesi dalga ise 15-1.000 µm arasında yer alır. Yakın kızılötesi ışınların dalga boyu görünür ışığa en yakındır ve sıcak değillerdir. Yakın kızılötesi ışınlara uzaktan kumanda örnek verilebilir. Uzak kızılötesi ışınları ise günlük yaşantımızda sıcaklık biçiminde hissederiz. Örneğin güneş ışığı veya ateşten hissedilen sıcaklık gibi.
Günlük hayatımızda kızılötesi ışınlardan bolca faydalanıyoruz. Örneğin en başta da bahsettiğim gibi uzaktan sıcaklık ölçmek için temassız ateş ölçerler bunlardan biri. Askeri alanda da hedef tespiti, gözlemleme veya gece görüşü dürbünü gibi alanlarda kızılötesi ışınlardan yararlanılıyor. Ayrıca bunların yanında meteoroloji, klimatoloji, tomografi, astronomi… gibi bir çok alanda da kızılötesi ışınlardan yararlanılıyor. Örneğin astronomide soğuk ve sönük olan gezegenler hakkında kızılötesi ışınlarla gözlemler yapılarak onlar hakkında bolca bilgi edinebiliyoruz.
Bitkilerde fotosentezde ise temel yakıt olarak mavi ve kırmızı ışık kullanılır. Çoğu bitki görünür bölgede yeşil ışık yansıttığı için yeşil renkte görünür. Oysa bitkiler klorofil miktarına göre kızılötesi ışınlar da yansıtırlar yani bitkiler görünür bölgede olduğu kadar kızılötesi bölgede de ışık soğurup yansıtırlar. Günümüzde bu bilgi birikimleri sayesinde daha verimli bitki yetiştirmek mümkün.
