Kutup Işıkları Neden Oluşur?

Kutup ışıkları, her zaman insanlığın ilgisini çekmiş, sayısız efsaneye ve masallara konu olmuştur. Avustralya yerlileri bu ışıkların tanrıların gökteki dansı olduğuna inanırken, Kuzey Amerikalılar ise dünyayı terk edemeyen ruhların bu ışıkları sevdikleriyle iletişim kurmak için aracı olarak kullandığına inanmışlardır.

Bu ışıkların Kuzey Kutbu’nda olanı aurora borealis ya da kuzey ışıkları, Güney Kutbu’nda olanı ise aurora australis ya da güney ışıkları olarak adlandırılıyor. Işıklar bu adını Roma şafak tanrıçası Aurora’dan almıştır.

Peki bu ışıklara ne sebep oluyor? Kutup ışıklarının aslında üç temel sebebi var: Güneş rüzgarı, Dünya’nın manyetik alanı ve atom düzeyindeki çarpışmalar.

Güneş’in büyük kısmını oluşturan hidrojen atomları, en dış katmanında proton ve elektrondan oluşan bir plazmaya dönüşür. (Plazma, maddenin dördüncü halidir.) Plazmadaki yüklü parçacıklar birbirleriyle çarpıştıkça bazıları ayrılarak serbest hale geçer. Güneş’in manyetik alanından kurtulup uzaya yayılan bu parçacıklara Güneş rüzgarları da denir.

Dünya’nın çekirdeği dev bir mıknatıs gibidir ve Dünya’nın çevresinde manyetik bir alan yaratır. Eğer Güneş rüzgarları Dünya’ya doğru olursa Dünya’nın bu manyetik alanı plazmayı kutuplara doğru iter. Plazmadaki parçacıklar atmosferin iyonosfer katmanındaki atomlarla çarpışır. Çarpışma sonucu atomlar parçacıklardan enerji alıp temel halden uyarılmış hale geçer. Eski hallerine dönerken ise foton salınımıyla ışık yayarlar. Böylece kutup ışıkları denilen bu doğa harikası oluşmuş olur.

Kutup ışıklarının rengi parçacıkların atmosferde çarptığı atomun türüne ve çarpma sonucu kazandığı enerjiye bağlıdır. Kırmızı, yeşil, mavi veya mor olabilir.

Ayrıca bu görkemli ışıklar yalnızca gezegenimizde oluşmuyor. Işıklar; Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’de de gözlenmiştir.

Eskiden olduğu gibi günümüzde de ilgi çeken bu ışıkları bir gün görmeye karar verirseniz buna değeceğine emin olabilirsiniz.