Termoelektrik Etki

Bir cihazda sıcaklık farkı oluştuğunda gerilim oluştuğundan elektrik üretimi sağlanır veya cihazda gerilim oluştuğunda sıcaklık farkı oluşur. Bunun nedeni termoelektrik etkidir. Termoelektrik etki elektrik üretmek, bir maddenin sıcaklığını değiştirmek ve sıcaklık ölçmek için kullanılabilir .

SEEBECK ETKİSİ

Adını Alman fizikçi Thomas Seebeck’ten alan bu etki sıcaklık farkının doğrudan elektriğe dönüşmesidir. Seebeck 1821’de sıcaklıkları farklı, iki farklı cins metali alıp birer uçlarını birleştirmiştir. Aralarında oluşan gerilimden dolayı elektrik akımı ve bir manyetik alan oluşturmuş ve bir pusula iğnesini hareket ettirmişlerdir. Bu hareketin nedeninin elektrik akımı olduğunu fark edemeyen Seebeck bu durumu fonomen olarak adlandırıştır. Danimarkalı fizikçi Hans Cristian ise bu duruma bugünki adı olan termoelektrik adını vermiştir.

Maddeye ısı verildiğinde, maddenin içinde serbest halde dolanan elektronlar sıcak yerden soğuk yere hareket eder ve gerilim oluştururlar. Her bir derece farkına maddede oluşan bu gerilimi seebeck katsayısı verir. Seebeck katsayısı maddelerin ayırt edici bir özelliğidir.

PELTİER ETKİSİ

Peltier etkisi ise seebeck etkisinin tersi bir kavram olarak bahsedilebilir. Farklı iki iletkenden yapılmış halkaya akım verildiğinde maddenin tanecikleri ısınır veya soğur. Bu ısınma ve soğumanın ne kadar olduğunu gösteren katsayı ise Peltier katsayısıdır. Peltier etkisi termoelektrik soğutma için kullanılabilir.

Termoelektrik Kullanım Alanları Peltier etkisi sayesinde soğutmada birçok şey için kullanılabilir. Örneğin buzdolaplarında, sıvı soğutma kullanan bilgisayar veya makinelerde, nem alıcılarda kullanılır. Ayrıca bir diğer kullanım alanı ise uzay araçlarıdır.