Yüzey Aktif Maddesi Olan Sabunun Yapımı Ve Temizleme Prensibi

Deney İçeriği: Gerek hayvansal yağlar gerekse bitkise yağlar, yağ asitlerinin gliserin (gliserol) ile oluşturdukları oldukça kompleks esterlerdir. Bu esterlere gliserid veya trigliserid adı verilir.

Yağlar, derişik sodyum hidroksit çözeltisiyle uzun zaman kaynatılırsa asidin tuzuna dönüşürler, yani hidroliz olurlar. Bu işlem, yağların sabunlaşması olarak adlandırılır. Bu şekilde yağlar sabunlaştıkları zaman gliserin ile yağ asitlerinin suda çözünen sodyum tuzlarına dönüşürler. Yüksek karbon sayılı yağ asitlerinin sodyum tuzlarının bu şekildeki çözeltisine soydum klorür ilave edilerek bu yağ asitlerinin sodyum tuzlarını çöktürmek mümkündür.

Yağların sabunlaşmasında NaOH yerine KOH kullanılırsa “arap sabunu” da elde edilir.

Potasyum sabunları sodyum sabunlarından daha çok suda çözünür ve hızlı bir şekilde köpük oluştururlar. Bu yüzden, potasyum sabunları sıvı sabun ve tıraş sabunu yapımında kullanılır. Sabun molekülleri polar ve apolar olmak üzere iki kısımdan oluşur. Sabun molekülünde baş kısım polar, kuyruk kısmı ise apolardır. Ellerimizi yıkarken sabunun uzun hidrokarbon zincirlerinden oluşan apolar kısımları yine apolar olan kirlere tutunur hatta onları çevreler, polar kısımları ise su molekülleri ile etkileşir. Etrafı sarılan yağ tanecikleri birbirlerinden ayrılarak su içerisinde dağılırlar. Böylece yüzeyden ayrılan yağ molekülleri su ile birlikte kolaylıkla akıp gider.

Şimdi ise sabunun temizleme mekanizmasını içeren videomuzu izleyelim;